بررسی تطبیقی رئالیسم در رمان های فرانسوی و مصری (مطالعه موردی: «برکه شیطان» اثر ژرژ سان،و «زینب» اثر محمد حسین هیکل)

چکیده رئالیسم یکی از رویکردهای مهم در حوزه ی هنر، فلسفه و ادبیات است که پس از زوال نهایی ساختمان فئودالیسم گامی به جلو برداشت و به عنوان یک مکتب هنری و ادبی در قرن نوزدهم در فرانسه آشکار شد و چندی بعد تبعاتش در دیگر نقاط اروپا به ظهور رسید. نویسندگان زیادی به این مکتب روی آوردند؛ از جمله ی این نویسندگان در فرانسه می توان ژرژ سان را نام برد که رمان «برکه ی شیطان» را با سبکی واقعگرایانه نوشت. محمد حسین هیکل نیز که برای تحصیل به فرانسه سفر کرده بود با ادبیات داستانی فرانسه آشنا شد و به ضعف داستان نویسی کشورش(مصر) پی برد. او با تأثیرپذیری از شیوه ی داستان نویسی فرانسویان اقدام به نگارش رمان «زینب» کرد. این دو رمانِ رئالیستی شباهت های بسیاری به هم دارند؛ زیرا هر دو با الهام از روستایِ محلِ زندگی نویسندگانشان به نگارش در آمده اند. از آنجا که هدفِ این تحقیق بررسی تطبیقی رئالیسم در رمانهای فرانسوی و مصری می باشد، تطبیق محتوایی این دو اثر از نظر رئالیستی به عنوان نمونه هایی از کشورهای مد نظر، مورد بررسی واقع شده اند. نتایج بررسی نشان می دهد که هر دو نویسنده از سبک رئالیسم روستایی بهره برده اند و به عنوان بانیان این رویکرد در کشورهای خود به شمار می آیند. دو رمان در مواردی چون: پرداختن به مسائل مردمی، افشای ظلم طبقه ی مالک، توجه به طبقات پایین جامعه، به تصویر کشیدن فقر روستاییان، بیان مشکلات مربوط به زنان و تأثیرپذیری از زندگیِ شخصیِ نویسنده شباهت دارند و اختلافشان مربوط به نوع نگاه نویسندگان است: ژرژ نگاهش توأم با نگاه ایده آلیستی بوده؛ اما هیکل نه تنها فاقد چنین نگاهی بوده بلکه در بیان مشکلات بی محابا عمل کرده است.